Πολύ θετικά τα συμπεράσματα για την Ελλάδα από την Επιτροπή Αξιολόγησης της εφαρμογής της Συνθήκης Σένγκεν
Για «σαφή και ορατή βελτίωση» στους περισσότερους τομείς και για «σαφή στρατηγικό σχεδιασμό» κάνει λόγο η έκθεση
Με εξαιρετικά θετικό τρόπο αξιολογείται, από την ειδική κοινοτική Επιτροπή Αξιολόγησης της ορθής εφαρμογής του κεκτημένου Σένγκεν, η βελτίωση της ικανότητας των αρμόδιων ελληνικών αρχών και υπηρεσιών στην αντιμετώπιση του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης, στα νοτιοανατολικά σύνορα της Ε.Ε., γενικότερα και τα εξωτερικά σύνορα της χώρας μας, ειδικότερα.
Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα της επιτροπής από αυτή την τελευταία αξιολόγηση, καταγράφονται στη κείμενο της σχετικής έκθεσης, η οποία απεστάλη από τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, για τη διατύπωση τυχόν σχολίων και παρατηρήσεων.
Τα πολύ θετικά για την Ελλάδα συμπεράσματα της έκθεσης αναμένεται να παρουσιαστούν στο πρώτο επί Ελληνικής Προεδρίας Συμβούλιο των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, από τον Έλληνα προεδρεύοντα Υπουργό Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη κ. Νίκο Δένδια.
Να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αναφορά στο ενδεχόμενο επανάληψης της αξιολόγησης της Ελλάδος, γεγονός που σηματοδοτεί το οριστικό κλείσιμο μιας τριετούς προσπάθειας, όλων των συναρμόδιων σε εθνικό επίπεδο αρχών, υπό το συντονισμό του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και της Ελληνικής Αστυνομίας.
Για τη σύνταξη της έκθεσης προηγήθηκε νέα, μετά από ένα περίπου έτος, επίσκεψη πολυμελούς κοινοτικής Επιτροπής εμπειρογνωμόνων Σένγκεν, από 20 έως 25-10-2013, σε μία σειρά από υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας (και του Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής) όπως και σε σημεία των εξωτερικών μας συνόρων (ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα – περιοχή Έβρου, Ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, αερολιμένες Αθηνών, Θεσσαλονίκης κ.λπ.).
Κύριος σκοπός της επίσκεψης αυτής ήταν:
- η εξακρίβωση της προόδου που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην εφαρμογή του εν θέματι Σχεδίου Δράσης, το οποίο καταρτίστηκε το 2010, σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς (Λ.Σ., Τελωνεία, Υ.Π.Α, ΥΠ.ΕΞ.), ύστερα από τις σοβαρές ελλείψεις που εντοπίστηκαν, κατά την αξιολόγηση της χώρας μας από παρόμοιες επιτροπές, το Α΄ εξάμηνο του 2010 και,
- η ανάγκη πραγματοποίησης νέων επισκέψεων, στην Ελλάδα, στην περίπτωση της μη εκπλήρωσης, εκ μέρους μας του συγκεκριμένου σχεδίου δράσης.
Η αξιολόγηση έλαβε υπόψη της την πρόοδο της χώρα μας στους ακόλουθους τομείς:
α) Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου [Συντονισμός-Έλεγχος του εθνικού συστήματος διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης - Σύσταση ενιαίου (εθνικού) συντονιστικού κέντρου.
β) Ανάπτυξη δομών για αξιοποίηση ανθρώπινων πόρων και αναδιοργάνωση εκπαίδευσης (κοινή για το προσωπικό συναρμόδιων φορέων – δημιουργία «δεξαμενών» πυρήνων εκπαιδευτών, ανά περιοχή).
γ) Αναθεώρηση της νομοθεσίας για διενέργεια των συνοριακών ελέγχων σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν .
δ) Βελτιώσεις στις υποδομές για τον έλεγχο και την επιτήρηση των συνόρων.
Συμπεράσματα της έκθεσης αξιολόγησης
Στα συμπεράσματα αναφέρεται μεταξύ άλλων, ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης «εκτίμησε τη σαφή και ορατή βελτίωση σε εξοπλισμό και υποδομή», αναγνωρίζει ότι «υπάρχει σαφής στρατηγικός σχεδιασμός και υπάρχουν ορατές βελτιώσεις σε πολλούς τομείς που συμβάλλουν στην αποκατάσταση των ελλείψεων», ενώ «σημείωσε επίσης πολύ θετικά το γεγονός ότι η Ελλάδα όλο και περισσότερο παίρνει το προβάδισμα και πάλι στη διαχείριση των συνόρων».
Η Επιτροπή Αξιολόγησης εκτίμησε «την πιο στρατηγική προσέγγιση για την κυκλοφορία του αλλοδαπού. Η νεοσύστατη χαρτογράφηση της κίνησης των αλλοδαπών, ο αυξανόμενος αριθμός των ειδικών δραστηριοτήτων που στοχεύουν σε συγκεκριμένες απειλές με σαφείς στόχους και σκοπούς δείχνουν ότι υπάρχει μια αυξημένη ετοιμότητα και καλύτερα ανεπτυγμένη ικανότητα αντίδρασης σε όλα τα επίπεδα».
Επίσης «αναγνώρισε τη θετική εξέλιξη της διεθνούς συνεργασίας με ην Τουρκία και τη Βουλγαρία» και «έκρινε θετικά τις νεοσύστατες δομές στον τομέα της υποδοχής, απομάκρυνσης και επιστροφής». Όπως προστίθεται «Οι προηγουμένως προγραμματισθείσες αρχές είναι εν τω μεταξύ στη θέση τους και υπάρχει σαφής διαχωρισμός των καθηκόντων που διασφαλίζει ότι οι συλληφθέντες παράνομοι μετανάστες στη συνέχεια, ορθώς προωθούνται στις σχετικές διαδικασίες (χειρισμός της παράνομης μετανάστευσης και χορήγηση ασύλου» και «υπάρχει επίσης ένα χρονοδιάγραμμα για το πώς να αντιμετωπιστεί το υπάρχον ανεκτέλεστο υπόλοιπο (backlog) των αιτήσεων ασύλου και υπάρχει ισχυρή συνεργασία, μεταξύ άλλων, με τον ΔΟΜ για να αποκτηθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για τις σχετικές διαδικασίες, αλλά και για την εκούσια επιστροφή».
Σύμφωνα με την Επιτροπή Αξιολόγησης «υπάρχει, όπως θα μπορούσε να παρατηρηθεί στις επισκέψεις των νέων εγκαταστάσεων στο Φυλάκιο, τη Λέσβο και τις Φέρες, σημαντική βελτίωση όσον αφορά τις εγκαταστάσεις υποδοχής και κράτησης».
Αναγνωρίζει ακόμα ότι «υπάρχει, τέλος, και ένα σαφώς βελτιωμένο σύστημα εκπαίδευσης» και ότι «υπάρχει μια ετήσια αξιολόγηση των αναγκών κατάρτισης σε διμερείς συνομιλίες με αξιωματικούς της Αστυνομίας, η οποία, μεταξύ άλλων, χρησιμεύει ως βάση για τον ετήσιο σχεδιασμό κατάρτισης και υπάρχει μια ευρεία ποικιλία προγραμμάτων, (διεθνή στο επίπεδο της FRONTEX, σε κεντρικό επίπεδο, σε περιφερειακό επίπεδο, σε τοπικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια της αφενημέρωσης, σε e-learning) που προσφέρονται και υπάρχουν αρχεία σχετικά με το πώς και σε ποιους τομείς πραγματοποιήθηκαν εκπαιδεύσεις».
Η Επιτροπή Αξιολόγησης αναφέρει για τη συνεργασία με την Τουρκία ότι «έχει βελτιωθεί σε επιχειρησιακό επίπεδο, ενθαρρύνοντας έτσι τα πρώτα βήματα (μεταξύ άλλων τακτικές συνομιλίες που καλύπτουν, μεταξύ άλλων, και τη δυνατότητα ταυτόχρονων επιχειρήσεων και στις δύο πλευρές και Κοινών Επιχειρήσεων Επιστροφών αλλά και κοινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της ταυτοποίησης υπηκοότητας)», χαρακτηρίζοντας «ιδιαίτερα ελπιδοφόρα αυτά τα πρώτα βήματα στη συνεργασία με την Τουρκία στα χερσαία σύνορα, καθώς έχει προφανώς αυτό ήδη διευκολύνει σήμερα τη δράση σε επιχειρησιακό επίπεδο».
Όσον αφορά την κατάσταση στα χερσαία σύνορα, η Επιτροπή Αξιολόγησης «αναγνώρισε την πρόοδο όσον αφορά την ανάπτυξη και την εφαρμογή της περιφερειακής στρατηγικής, τη βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης, λόγω της ενισχυμένης ανάλυσης κινδύνου και το τρέχον σύστημα υποβολής εκθέσεων καθώς και τον ρόλο των επιχειρησιακών κέντρων - OPC (Regional Coordination Centers)».
Θετικά εκτιμήθηκε στα χερσαία σύνορα και «η πρόοδος που σημειώθηκε στον τομέα των τεχνικών συστημάτων επιτήρησης των συνόρων καθώς και στην ολοκλήρωση του φράχτη στα σύνορα», ενώ «έκρινε με θετικό πνεύμα την πρόσθετη προσωρινή απόσπαση προσωπικού στην περιοχή» (σ.σ. εννοεί την επιχείρηση ΑΣΠΙΔΑ).
Η Επιτροπή Αξιολόγησης «αναγνώρισε τη βελτίωση του συντονισμού σε εθνικό επίπεδο» και «έκρινε θετικά ότι η ανάλυση κινδύνου βρέθηκε καλύτερα δομημένη σε όλα τα επίπεδα», επισημαίνοντας ότι «υπάρχουν τώρα διαθέσιμα προϊόντα και η ροή πληροφοριών προς τα πάνω και προς τα κάτω έχει βελτιωθεί», ενώ έλαβε επίσης υπόψη την πρόοδο στις εκπαιδεύσεις γλωσσικής κατάρτισης.
Συνοψίζοντας τα ανοικτά θέματα η Επιτροπή Αξιολόγησης κάλεσε τις ελληνικές αρχές να εκπονήσουν ένα σχέδιο δράσης για την παρακολούθηση (τι - πώς - μέχρι πότε), σχετικά με τη βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας στα θαλάσσια σύνορα, περαιτέρω βελτιώσεις και αποκατάσταση των ελλείψεων σε υποδομές, συνέχιση των βελτιώσεων όσον αφορά την πρώτα κέντρα υποδοχής, συνέχιση της ανάπτυξης του συστήματος διοίκησης και ελέγχου του Επιχειρησιακού Κέντρου στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας κ.α.