Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ξεσπάει πόλεμος μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Είναι όμως ασυνήθιστο σε ένα διήμερο να υπάρχουν τρεις ανακοινώσεις δικαστικών Ενώσεων εναντίον διατάξεων του υπουργείου Δικαιοσύνης αλλά, κυρίως, του υπουργείου Οικονομικών, όπως έγινε το διήμερο Τετάρτη - Πέμπτη και αντίστοιχα άλλες δύο απαντήσεις από την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Μάλιστα η υπόθεση αποκτούσε και επικαιρότητα αφού την Πέμπτη αναμενόταν η έκδοση της απόφασης για την τύχη των καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών, υπόθεση δυσάρεστη, κοινωνικά άδικη και ως εικόνα καθόλου πολιτικά «correct» για μια κυβέρνηση που υπόσχεται περισσότερο ανθρώπινο πρόσωπο μετά τον ανασχηματισμό...
Είναι απορίας άξιο γιατί τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους επέλεξαν να παρέμβουν για τη σύνταξη του νέου Ποινικού Κώδικα, που πρόκειται πράγματι να καταργήσει τον αναχρονιστικό νόμο περί καταχραστών του Δημοσίου του 1950.
Ο λόγος που αρθρώνουν οι επιστήμονες που έχουν αρθρογραφήσει υπέρ της κατάργησης, δεν είναι φιλολαϊκός είναι όμως σωστός, αν θέλουμε να συνταχθούμε στη λογική του εξορθολογισμού και εξευρωπαϊσμού του Δικαίου. Άλλωστε ο νόμος αυτός ιστορικά «έπιασε» τα μικρά ψάρια, όλοι οι δοσίλογοι - καταχραστές της Κατοχής είναι ελεύθεροι και πολύ πλούσιοι...
Φυσικά ούτε λόγος για επιστροφή των κλεμμένων. Από την άλλη πλευρά ο νόμος για τον οποίο ξιφουλκούν δικαστές και δικηγόροι δεν έχει ακόμα κατατεθεί για διαβούλευση, αφού θα είναι έτοιμος στα τέλη Ιουνίου από την Επιτροπή Μαρκή. Πρόσφατα, πάντως, η Βουλή ψήφισε ότι η δωροδοκία, ενεργητική και παθητική για πρωθυπουργούς, υπουργούς, περιφερειάρχες και δημάρχους είναι κακούργημα...
Η ανακοίνωση των Διοικητικών Δικαστών από την άλλη πλευρά, που κατακεραυνώνει την πολιτική του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και τη μη εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων (βλέπε καθαρίστριες) δύσκολα μπορεί να αντικρουστεί. Βεβαίως η κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόζει τις δικαστικές αποφάσεις και να μην απειλεί με διορθωτικούς νόμους εάν οι αποφάσεις δεν της αρέσουν. Από την άλλη η νομοθετική πρωτοβουλία της ανήκει (βλέπε Μοντεσκιέ και διάκριση των εξουσιών) και αν η κυβερνητική πολιτική δεν συνάδει με το λαϊκό αίσθημα θα «μαυριστεί» στις επόμενες εκλογές. Η ευαισθησία, πάντως, για τις άνεργες καθαρίστριες δεν έφτασε ως το Τμήμα Αναστολών του Αρείου Πάγου, που δικαίωσε το υπουργείο Οικονομικών αφήνοντας στον αέρα τις 397 καθαρίστριες!
Η ανακοίνωση της Ένωσης Εισαγγελέων είναι ακόμα πιο τολμηρή. Αμφισβητεί ευθέως τον πυρήνα των πρόσφατων νομοθετημάτων της κυβέρνησης (ο λόγος για την αλλαγή του 263 του Ποινικού Κώδικα, που «αθωώνει», σύμφωνα με κάποιους, εμπλεκόμενους στην υπόθεση των υποβρυχίων) και «υποθάλπει ευλόγως την υποψία», όπως λένε ότι «εξυπηρετούν σκοπούς κείμενους πέραν της διασφάλισης του Δημοσίου συμφέροντος».
Εδώ έχουμε πρόβλημα: Αν οι δικαστές έχουν διαπιστώσει ότι μέλη της κυβέρνησης δεν εξυπηρετούν τα καθήκοντά τους και το Δημόσιο συμφέρον, πρέπει να τους ελέγξουν ακόμα και ποινικά. Δεν μπορούν αυτή τη βαρύτατη υποψία να την περιφέρουν με ανακοινώσεις σε τηλεοράσεις έντυπα και ίντερνετ. Οι δικαστές πρέπει και αυτοί να καταλάβουν ότι ο ρόλος τους δεν είναι η άκρατη θεωρητικολογία, αλλά η επί συγκεκριμένου ανάδειξη των απόψεών τους μέσα από τις αποφάσεις τους, αλλά και την εμπειρία τους.
Ο λόγος τους είναι χρήσιμος όταν δεν υπερβαίνει τα όρια του ρόλου τους. Άλλωστε τα μέτρα επιείκειας για όσους συμβάλλουν στην αποκάλυψη της αλήθειας είναι το ισχυρότερο κίνητρο για όσους εμπλέκονται να μας αποκαλύψουν ποιοι έβαλαν το δάχτυλο στο μέλι. Η υπόθεση Κάντα είναι η καλύτερη απόδειξη γι αυτό. Από κοντά και το ταμείο με την επιστροφή των κλεμμένων, που έχει πλέον γύρω στα 100 εκατομμύρια ευρώ!
Εδώ έχουμε πρόβλημα: Αν οι δικαστές έχουν διαπιστώσει ότι μέλη της κυβέρνησης δεν εξυπηρετούν τα καθήκοντά τους και το Δημόσιο συμφέρον, πρέπει να τους ελέγξουν ακόμα και ποινικά. Δεν μπορούν αυτή τη βαρύτατη υποψία να την περιφέρουν με ανακοινώσεις σε τηλεοράσεις έντυπα και ίντερνετ. Οι δικαστές πρέπει και αυτοί να καταλάβουν ότι ο ρόλος τους δεν είναι η άκρατη θεωρητικολογία, αλλά η επί συγκεκριμένου ανάδειξη των απόψεών τους μέσα από τις αποφάσεις τους, αλλά και την εμπειρία τους.
Ο λόγος τους είναι χρήσιμος όταν δεν υπερβαίνει τα όρια του ρόλου τους. Άλλωστε τα μέτρα επιείκειας για όσους συμβάλλουν στην αποκάλυψη της αλήθειας είναι το ισχυρότερο κίνητρο για όσους εμπλέκονται να μας αποκαλύψουν ποιοι έβαλαν το δάχτυλο στο μέλι. Η υπόθεση Κάντα είναι η καλύτερη απόδειξη γι αυτό. Από κοντά και το ταμείο με την επιστροφή των κλεμμένων, που έχει πλέον γύρω στα 100 εκατομμύρια ευρώ!
Το υπουργείο Δικαιοσύνης από την άλλη έχει να ακολουθήσει τώρα τον δρόμο, που θα διευκολύνει την διερεύνηση υποθέσεων, που χρόνιζαν επί δεκαετίες στα ανακριτικά γραφεία. Η κυβέρνηση παραβλέποντας το πολιτικό κόστος πρέπει επιτέλους να αντιληφθεί ότι πρέπει να νομοθετεί όχι ad hoc, δηλαδή όταν προκύπτει το πρόβλημα, αλλά εν ψυχρώ και σε βάθος χρόνου. Και οι δικαστές να συνειδητοποιήσουν ότι καλός δικαστής είναι ο δίκαιος και όχι ο αυστηρός δικαστής...