Ο Γουέιν Γουάιτ (κάτω), πρώην υποδιευθυντής του Γραφείου Πληροφοριών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία και νυν συνεργάτης του Middle East Institute στην Ουάσιγκτον
Αποκάλυψη
Τη στρατιωτική σύγκρουση φαίνεται ότι προτιμούν οι αντιμαχόμενες πλευρές στη Λιβύη, η οποία βυθίζεται όλο και περισσότερο στο χάος, ενώ το Ισλαμικό Κράτος ήδη ελέγχει τρεις επαρχίες στα ανατολικά και πάει για την τέταρτη. Οι προσπάθειες του ΟΗΕ να φέρει τις δύο κυριότερες πλευρές σε διάλογο με στόχο να μπει ένα τέλος στον εμφύλιο ναυάγησαν τη Δευτέρα, όταν και η κυβερνητική πλευρά δήλωσε ότι αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο και μέχρι στιγμής δεν έχουν φέρει απολύτως κανένα αποτέλεσμα.
Στο στρατιωτικό πεδίο όμως καμία πλευρά δεν υπερτερεί, όπως λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Γουέιν Γουάιτ, πρώην υποδιευθυντής του Γραφείου Πληροφοριών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία και νυν συνεργάτης του Middle East Institute στην Ουάσιγκτον. Γι' αυτό θεωρεί λύση τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας ώστε να απομονωθούν τα ακραία στοιχεία.Διαφορετικά, λέει ο κ. Γουάιτ, ο πόλεμος μπορεί να συνεχιστεί επ' αόριστον χωρίς νικητή. Ετσι η Λιβύη μπορεί να γίνει η Συρία ή - ακόμη χειρότερα - η Σομαλία της Μεσογείου. Μάλιστα μια Συρία ή μια Σομαλία ακόμη πιο κοντά στην Ευρώπη - μόλις 200 χλμ. από τις ακτές της Νότιας Κρήτης - και από την οποία ξεκινούν οι βάρκες των λαθρεμπόρων που μεταφέρουν παράνομους μετανάστες στην Ευρώπη, κυρίως στην Ιταλία.
Δύο πόλοι για την εξουσία και το πετρέλαιο
Οι εκατοντάδες πολιτοφυλακές που πολεμούν μεταξύ τους στη Λιβύη για την εξουσία και τα χρήματα από το πετρέλαιο έχουν συσπειρωθεί τελευταίως γύρω από δύο πόλους. Ο ένας ονόματι Αυγή της Λιβύης περιλαμβάνει μετριοπαθείς και ακραίους ισλαμιστές (που αρνούνται τις διασυνδέσεις με το Ισλαμικό Κράτος) και κατέλαβαν την Τρίπολη τον Αύγουστο εκτοπίζοντας την κυβέρνηση. Ο άλλος πόλος περιλαμβάνει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση που σήμερα εδρεύει στο Τομπρούκ της Ανατολικής Λιβύης και έχει αντι-ισλαμική ατζέντα. Με την είσοδο του Ισλαμικού Κράτους στη χώρα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο η κατάσταση.
«Το αυτοανακηρυγμένο Ισλαμικό Κράτος δεν έχει ακόμη μεγάλη παρουσία στη Λιβύη»τονίζει ο κ. Γουάιτ. Και εξηγεί: «Η παρουσία του συνίσταται κυρίως σε λίγες, σχετικά μικρές και μέχρι στιγμής απομονωμένες ομάδες τζιχαντιστών που πρόσφατα δήλωσαν ότι πρόσκεινται στο Ισλαμικό Κράτος. Η μεγαλύτερη τζιχαντιστική οργάνωση στη Λιβύη είναι η Ανσάρ αλ Σαρία Λιβύης που πρόσκειται στην Αλ Κάιντα. Από τα τέλη του 2014 όμως η Ανσάρ αλ Σαρία υπέστη σημαντικές ήττες στις μάχες με τον λιβυκό στρατό και άλλα σχετικά κοσμικά (σ.σ.: μη ισλαμικά) στοιχεία που έχουν συμμαχήσει με τη διεθνώς αναγνωρισμένη Βουλή των Αντιπροσώπων που εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη. Αν η Ανσάρ αλ Σαρία συνεχίσει να χάνει έδαφος, μερικοί από τους μαχητές της και τους εξτρεμιστές συμμάχους της θα μπορούσαν επίσης να συνταχθούν με το Ισλαμικό Κράτος».
Στην ουσιαστικά διασπασμένη Λιβύη σήμερα υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές κυβερνήσεις:«Η Βουλή των Αντιπροσώπων στα ανατολικά και ένα μεγάλο μέρος του ισλαμιστικού Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (σ.σ.: δηλαδή, της Βουλής προ της διάσπασης) μαζί με το στρατιωτικό σκέλος του, την Αυγή της Λιβύης, πολιτοφυλακή από την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Λιβύης, τη Μισράτα» στα δυτικά. «Επιπροσθέτως, άλλα τμήματα της χώρας βρίσκονται σήμερα υπό τον έλεγχο διαφόρων ένοπλων ομάδων με διαφορετική τοπική, ιδεολογική και θρησκευτική ροπή».
Δύση, Ρωσία και Κίνα άφησαν τη χώρα να σιγοβράζει
«Η μοναδική ελπίδα για να σταθεροποιηθεί η Λιβύη υπό τις παρούσες συνθήκες είναι να πειστούν το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο και η Βουλή των Αντιπροσώπων να συνεργαστούν - ή ακόμη και να σχηματίσουν μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, να ξαναρχίσουν τις εξαγωγές πετρελαίου και να αντιμετωπίσουν εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως η Ανσάρ αλ Σαρία, οι σύμμαχοι της Ανσάρ αλ Σαρία στη Βεγγάζη και οι διάφοροι φανατικοί οπαδοί του Ισλαμικού Κράτους. Αν και το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο μαζί με την Αυγή της Λιβύης έχουν σαφή ισλαμιστικό προσανατολισμό, έχουν καταγγείλει απερίφραστα την Ανσάρ αλ Σαρία και λοιπούς ως "τρομοκράτες" και είναι βέβαιον ότι έχουν την ίδια άποψη και για τις θυγατρικές του Ισλαμικού Κράτους» προσθέτει ο κ. Γουάιτ.
Η Δύση τι κάνει για να σταθεροποιήσει την κατάσταση στη Λιβύη; τον ρωτάει το «Βήμα».«Η Δύση και άλλοι διεθνείς παίκτες, περιλαμβανομένων του ΟΗΕ (στο υψηλότερο επίπεδο), της Ρωσίας και της Κίνας, άφησαν τη Λιβύη να σιγοβράζει διότι ζητήματα όπως ο εμφύλιος στη Συρία, η έκρηξη της δύναμης του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και στο Ιράκ, οι διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά του Ιράν καθώς και η κρίση στην Ουκρανία απέσπασαν τη διεθνή προσοχή μακριά από τη Λιβύη» απαντά ο κ. Γουάιτ. «Από τις δυτικές δυνάμεις μόνο η Γαλλία υπήρξε δραστήρια στο να βοηθήσει να εμποδιστούν τα τζιχαντιστικά στοιχεία από το να χρησιμοποιήσουν τη Νότια Λιβύη ως εφαλτήριο για κατακτήσεις και επιδρομές στα γαλλόφωνα αφρικανικά κράτη, ιδίως στο Μάλι και στον Νίγηρα».