Οι Τουαρέγκ του Καντάφι

Του Γιώργου Τσιάρα

«Αυτό που έγινε στην Αίγυπτο και στην Τυνησία αποκλείεται να αγγίξει τη Λιβύη. Ναι, ο Καντάφι είναι τρελός, αλλά έχει στο τσεπάκι τις μεγάλες φυλές, που τον διατηρούν στην εξουσία 42 χρόνια τώρα. Πληρώνει αδρά τους φυλάρχους» έλεγε με κάθε σοβαρότητα πριν από μόλις δύο εβδομάδες μεγαλοστέλεχος δυτικής πετρελαϊκής εταιρείας σε αμερικανό δημοσιογράφο. Επεσε έξω: ως και οι Τουαρέγκ, οι σκληροτράχηλοι νομάδες πολεμιστές της Σαχάρας, ξεσηκώθηκαν, μαζί με μια πανσπερμία τοπικών φυλών που ρίχτηκε σε έναν λυσσασμένο πόλεμο για το πετρέλαιο, την εξουσία και- πρωτόγνωρη λέξη- την ελευθερία.

Η σπίθα που άναψε από τους φυλάρχους της πλούσιας σε πετρέλαιο Ανατολικής Λιβύης έγινε πυρκαγιά που σάρωσε το πολύπλοκο φυλετικό παζλ της χώρας, με προσάναμμα την απόφαση του «Αδελφού Ηγέτη» Μοαμάρ Καντάφι να μην παραιτηθεί αλλά να πεθάνει σαν «βεδουίνος πολεμιστής». Η άβυσσος του εμφυλίου πολέμου είναι ανοιχτή. Και είναι κοινό μυστικό, ανεξάρτητα από την τύχη του δικτάτορα, ότι από τη στάση των φυλάρχων-πολεμάρχων, οι οποίοι στην πλειονότητά τους έχουν εξεγερθεί και έχουν αναλάβει τον έλεγχο των παραδοσιακών τους εδαφών, θα εξαρτηθεί το μέλλον όχι μόνο του καθεστώτος, αλλά και της Λιβύης ως κρατικής οντότητας και βασικού προμηθευτή καυσίμων της Ευρώπης. Ο Καντάφι επιβίωσε επί δεκαετίες χειραγωγώντας αριστοτεχνικά τις βαθύτατες ιστορικές αντιπαλότητες των 140 φυλών της Λιβύης. Ενός κράτους-μωσαϊκού, τα σύνορα και η πληθυσμιακή σύνθεση του οποίου καθορίστηκαν πάνω στον χάρτη, με τον χάρακα, από τους αποικιοκράτες.

Αν και στην αρχή της επανάστασης αυτός και οι άλλοι «Ελεύθεροι Αξιωματικοί» του ορκίστηκαν να καταστείλουν την παραδοσιακή ισχύ των φυλάρχων, σύντομα συνειδητοποίησαν ότι ο μόνος τρόπος να παραμείνουν στην εξουσία ήταν η συστηματική εξαγορά με χρήματα και θέσεις εξουσίας των ισχυρότερων φυλών.
Ετσι, πέρα από την «αξιοποίηση» στον κρατικό μηχανισμό σύσσωμης της δικής του μικρής φυλής, της Καντάφα- που από νομάδες γιδοβοσκοί και καμηλιέρηδες βρέθηκαν μέσα σε δύο γενιές να διαχειρίζονται πετρελαϊκά έσοδα δισεκατομμυρίων -, ο συνταγματάρχης προχώρησε σε μια «συμμαχία με τον Διάβολο». Δηλαδή με τις ανώτερες κάστες των πολυπληθών φυλών Ουαρφάλα (πάνω από 1 εκατομμύριο) και Μαγκάρα, εδραιώνοντας την εξουσία του. Αλλες, μικρότερες φυλές, τα πατρογονικά χώματα των οποίων βρίσκονταν δυστυχώς γι΄ αυτούς πάνω από τα πετρελαϊκά κοιτάσματα στα ανατολικά, βρέθηκαν επί Καντάφι εκτός νυμφώνος.
Το διαίρει και βασίλευε όμως δεν λειτουργεί πια. Σε αντίθεση με την Τυνησία και την Αίγυπτο, δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις ικανές να εγγυηθούν μια «ομαλή μετάβαση», όπως κόμματα, εργατικά συνδικάτα ή πάσης φύσεως οργανώσεις πολιτών.
Ολα αυτά βέβαια δημιουργούν τον κίνδυνο για ένα τεράστιο κενό εξουσίας. Ελλείψει μιας «ενωτικής» προσωπικότητας ή ομάδας που να μπορεί να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, είναι πολύ πιθανό να δούμε διάφορους φυλάρχους να επιχειρούν να αναλάβουν με τα όπλα τον έλεγχο στις περιοχές τους, επιχειρώντας να μετατρέψουν τη Λιβύη σε Σομαλία.
Ηδη ορισμένες φυλές απειλούν ότι θα διακόψουν τη ροή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου από τις περιοχές τους. Συμμορίες ενόπλων κακοποιών που υπακούουν μόνο σε τοπικούς πολεμάρχους στήνουν μπλόκα σε κεντρικούς αυτοκινητοδρόμους και «ξαλαφρώνουν» τους δύσμοιρους πρόσφυγες και τους ξένους εργάτες που εγκαταλείπουν όπως όπως τη Λιβύη.
Και στον Βορρά, στην άλλη «όχθη» της Μεσογείου, η Γηραιά Ηπειρος τρέμει στην ιδέα των συνεπειών μιας παραδομένης στο χάος Λιβύης, τόσο για τον ανεφοδιασμό με πετρέλαιο όσο και για τα ανθρώπινα ποτάμια των παράνομων μεταναστών. Ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας της Λιβύης βρίσκονται ουσιαστικά υπό διάλυση. Πιλότοι αυτομολούν, ολόκληρες μονάδες ενώνονται με τους διαδηλωτές παραδίδοντας τα όπλα τους, ενώ βασικές υποδομές (λιμάνια, αεροδρόμια, πετρελαϊκές εγκαταστάσεις) είτε δεν λειτουργούν είτε έχουν υποστεί ήδη μεγάλες καταστροφές. Λαμπρό πεδίο μελλοντικής επιχειρηματικής δόξας για τις δυτικές εταιρείες, θα σπεύσουν να πουν οι κυνικοί. Υπό έναν όρο: η χώρα να μη διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη (το 1954, μετά την ιταλική, πρώτα, και την αγγλογαλλική, κατόπιν, αποικιακή κατοχή) μέσα στη δίνη των φυλετικών συγκρούσεων. Ο ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ «ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΜΠΛΕ ΠΕΠΛΟΥ» ΟΠΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΣΤΕΙΕΥΕΤΑΙ

Ερημος Σαχάρα: λημέρι από άμμο

Οι βερβερικής καταγωγής Τουαρέγκ, γνωστοί και ως «λαός του μπλε πέπλου» ή «γαλάζιοι άνθρωποι» από τα χαρακτηριστικά μπλε υφάσματα με τα οποία προστατεύουν τα πρόσωπά τους από την άμμο της ερήμου,αριθμούν περίπου έξι εκατομμύρια και απλώνονται σε ολόκληρη την έκταση της Σαχάρας. Αδάμαστοι πολεμιστές χωρίς πατρίδα
Οι Τουαρέγκ πολέμησαν για δεκαετίες τους Γάλλους,αλλά τελικά είδαν τα εδάφη τους να διαμοιράζονται μεταξύ των νέων κρατών της περιοχής. Η κατάσταση παραμένει εύθραυστη στη Δυτική Σαχάρα (Μάλι),όπου η τελευταία ένοπλη εξέγερση έληξε μόλις το 2009.
Χιλιάδες γαλλόφωνοι αντάρτες Τουαρέγκ από το Τσαντ,το Μάλι και τον Νίγηρα,μέλη απελευθερωτικών κινημάτων που είχαν υποστηριχθεί παλαιότερα από τον Καντάφι, κατέφυγαν στη Λιβύη και σήμερα δρουν ως αιμοσταγείς μισθοφόροι στις «επαναστατικές πολιτοφυλακές» του.
Ωστόσο η ηγεσία της θρυλικής φυλής επισήμως ανακοίνωσε τη συ

μμετοχή της στην επανάσταση κατά του Καντάφι την περασμένη Κυριακή.
Πολλοί εξεγέρθηκαν απελευθερώνοντας την πόλη Γκαντ, στα νοτιοδυτικά της Λιβύης, κοντά στα σύνορα με την Αλγερία.

Φύλαρχοι απειλούν τα... ρεζερβουάρ μας

Μακράν η ισχυρότερη πολιτικά φυλή της Λιβύης είναι η Ουαρφάλα,η οποία

αριθμεί πάνω από ένα εκατομμύριο μέλη. Ωστόσο η φυλή με το μεγαλύτερο «ειδικό βάρος» σήμερα είναι η Αλ Ζουάγια,η οποία ζει στην πλούσια σε πετρέλαιο Ανατολή και ήδη απείλησε να διακόψει τη ροή προς την Ευρώπη. [tovima.g].