Η εξέγερση στην Τυνησία ξάφνιασε τους πάντες. Η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε και μεταδόθηκε στην Αίγυπτο, στην Υεμένη και στην Ιορδανία προκάλεσε πανικό στις αραβικές κυβερνήσε
ις, ανησυχία στο Ισραήλ κι αμηχανία στη Δύση. Η αυξανόμενη φτώχεια, η απουσία προοπτικής για τους νέους, η διαφθορά των αυταρχικών αραβικών καθεστώτων και οι νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας έκαναν την εξέγερση να εξαπλωθεί σαν τη φωτιά στα φρύγανα.
Στη δεκαετία του ’50 ο αραβικός κόσμος γνώρισε μια σειρά επαναστάσεων που, σάρωσαν τα πάντα στο διάβα τους. Στη Μέση Ανατολή, η οργή του πληθυσμού για την ήττα των αραβικών στρατών στον πόλεμο του 1948 κατά του Ισραήλ οδήγησε σε μια σειρά από στρατιωτικά πραξικοπήματα εθνικιστών αξιωματικών, οι οποίοι υπόσχονταν να αποκαταστήσουν την τιμή των Αράβων. Στις γαλλικές κτήσεις της Βόρεια Αφρικής ξεσπούσαν νικηφόρες λαϊκές επαναστάσεις κατά της αποικιοκρατίας.
Η ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ
Τα νέα εθνικιστικά καθεστώτα υποσχέθηκαν να εκδιώξουν το Ισραήλ από τα αραβικά εδάφη και να μοιράσουν δίκαια τον πλούτο. Χάρη στα κοινωνικά μέτρα που πήραν μειώθηκε θεαματικά ο αναλφαβητισμός, μειώθηκε δραστικά η παιδική θνησιμότητα, αυξήθηκε κατά πολύ ο μέσος όρος ζωής και βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο. Ως τα τέλη της δεκαετίας του ’80, οι ψηλές τιμές του πετρελαίου και οι προνομιακές εμπορικές συμφωνίες που είχαν συνάψει με τη Σοβιετική Ένωση επέτρεπαν στα καθεστώτα αυτά να εξασφαλίζουν στους πληθυσ
μούς αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής. Το αποτέλεσμα ήταν ο πολλαπλασιασμός του πληθυσμού μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
Έτσι, παρά την προφανή αποτυχία των νέων καθεστώτων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το Ισραήλ και παρά τον αυταρχισμό τους και τη διαφθορά που βασίλευε σε όλη την κλίμακα της διοίκησης, οι κοινωνικές αντιδράσεις ήταν μηδαμινές.
Η πτώση των τιμών του πετρελαίου στο δεύτερο μισό της δεκαετία του ’80 έφερε και τα πρώτα συμπτώματα της κρίσης. Οι κατά το σοβιετικό πρότυπο κρατικές οικονομίες έπαψαν να είναι σε θέση να εξασφαλίζουν θέσεις εργασίας για τους ολοένα περισσότερους νέους που έμπαιναν στην αγορά εργασίας. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η παγκοσμιοποίηση ενέτειναν ακόμα περισσότερο την κοινωνική κρίση. Τα κρατικά στελέχη έγιναν ιδιοκτήτες των μέχρι τότε κρατικών εταιρειών, η επιδότηση των τιμών στα βασικά είδη διατροφής καταργήθηκε, η ανεργία της νεολαίας άρχισε να παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις.
ΕΘΑΨΑΝ ΤΙΣ ΕΛΠΙΔΕΣ
Επιπλέον η αποτυχία της εφαρμογής της συμφωνίας του Όσλο κι ο ενταφιασμός των ελπίδων για αξιοπρεπή λύση του Παλαιστινιακού σηματοδότησαν την οριστική αποτυχία του άλλου μεγάλου στόχου των αραβικών καθεστώτων: την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Ισραήλ. Αποστερημένα από κάθε πολιτική νομιμοποίηση τα αραβικά καθεστώτα κατέφευγαν, όλα αυτά τα χρόνια, σε ολοένα περισσότερη καταστολή.
Την ίδια στιγμή όμως, οι ανάγκες του ανοίγματος των αραβικών οικονομιών στην παγκόσμια αγορά επέτρεπαν σε ολοένα περισσότερους νέους την πρόσβαση στα νέα τεχνολογικά εργαλεία επικοινωνίας: 
την κινητή τηλεφωνία και το διαδίκτυο. Οι παρωχημένοι μηχανισμοί λογοκρισίας των καθεστώτων δεν έχουν τη δυνατότητα να λογοκρίνουν το διαδίκτυο χωρίς να προκαλέσουν εμπόδια στη δραστηριότητα των επιχειρήσεων.
Στην αυγή του 21ου αιώνα το σύνολο των αραβικών χωρών, κυβερνάται από διεφθαρμένες αυταρχικές εξουσίες. Η συντριπτική πλειοψηφία των πληθυσμών είναι κάτω των 30 ετών, χωρίς την παραμικρή προοπτική εξεύρεσης απασχόλησης. Μεγάλες ομάδες του πληθυσμού – το ποσοστό ποικίλει από 15% στην Ιορδανία και στο Μαρόκο μέχρι 46% στη Λωρίδα της Γάζας και στην Υεμένη – ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Η δραματική αύξηση
των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων μέσα στο 2010 ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει.
ΤΟ FACEBOOK Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥΣ
Η ταχύτατη διακίνηση των πληροφοριών, χάρη στο facebook, στο twitter και στα SMS έφερε την εξάπλωση της αναταραχής. Κι η έξωση του Προέδρου Μπεν Αλί στην Τυνησία έδωσε στην αραβική νεολαία, για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, την ελπίδα ότι μπορεί να ξαναπάρει τη τύχη της στα χέρια της.
Υ.Γ. Το κείμενο αυτό είχε γραφεί λίγες μέρες πριν από την τελική ανατροπή του Μουμπάρακ. Όπως όλα δείχνουν, σειρά πήραν πλέον η Αλγερία και η Υεμένη. Το αν θα καταλήξει κι εκεί σε καθεστωτικές ανατροπές στο άμεσο μέλλον είναι άγνωστο. Το βέβαιο είναι πως ο αραβικός κόσμος ξυπνάει από λήθαργο πολλών δεκαετιών.
