Ιταλικές ακτές
Ιταλοί αστυνομικοί απωθούν μετανάστες χωρίς χαρτιά από τη βόρεια Αφρική, που μεταφέρθηκαν μαζικά στο νησάκι Λαμπεντούζα.
Ωμές μεθόδους χρησιμοποιεί η ΕΕ για να κρατάει έξω τους ανεπιθύμητους πρόσφυγες στα σύνορα Ισπανίας και Μαρόκου, Ελλάδας και Τουρκίας, Ουγγαρίας και Σερβίας. Πολλοί ρισκάρουν τα πάντα για ένα μέλλον στην Ευρώπη αλλά συχνά αντί γι' αυτό, βρίσκουν τον θάνατο, γράφει το έγκυρο γερμανικό περιοδικό «Spiegel».
Επί χρόνια, ελάχιστοι πολιτικοί των Βρυξελλών ενδιαφέρονταν για την Frontex, η οποία φυλάει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ από το 2005. Σήμερα όμως ο εμφύλιος στη Συρία παράγει εκατομμύρια νέους πρόσφυγες και η επόμενη μαζική έξοδος μόλις αρχίζει στο Ιράκ.
Στη Μεσόγειο, η ιταλική ακτοφυλακή περιμαζεύει σχεδόν καθημερινά απελπισμένους ανθρώπους από σαπιοκάραβα. Στη Γερμανία, σχεδόν 20.000 άτομα κατέθεσαν αίτηση για άσυλο τον Ιούλιο, ο μεγαλύτερος αριθμός σε 20 χρόνια, και 200.000 αναμένεται να καταφθάσουν στη χώρα φέτος.
Δεδομένων των αριθμών και των εικόνων από πλοία που ξεχειλίζουν και από συνοριακούς φράχτες, το ζήτημα της συνοριακής πολιτικής της ΕΕ μετατρέπεται σε ζήτημα για τον χαρακτήρα και τις αξίες της ΕΕ.
Μετά τους 387 νεκρούς στη Λαμπεντούζα πέρσι, πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους αλλά δεν άλλαξαν τις πολιτικές τους. Ουσιαστικά δεν υπάρχει καμία νόμιμη οδός προς την Ευρώπη για τους πρόσφυγες. Όσοι επιθυμούν να καταθέσουν αίτηση ασύλου πρέπει προηγουμένως να εισέλθουν παρανόμως. Η ΕΕ σφραγίζει τα σύνορά της φοβούμενη ότι αν δεν το κάνει, θα καταφθάσουν ακόμη περισσότεροι.
Αλλά η μετατροπή της ΕΕ σε φρούριο δημιούργησε τις συνθήκες που οδήγησαν στους θανάτους κατά μήκος των συνόρων της. Πολλοί μετανάστες επιλέγουν την εξαιρετικά επικίνδυνη θαλάσσια οδό επειδή η Frontex σφραγίζει τα χερσαία σύνορα.
Ο προϋπολογισμός της Frontex εκτοξεύτηκε από τα 6 εκατ. ευρώ το 2005 σε σχεδόν 90 εκατ. σήμερα. Αξιωματικοί από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Ρουμανία περιπολούν μαζί στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η ΕΕ εγκαινίασε ένα νέο πρόγραμμα 340 εκατ. ευρώ για να παρακολουθεί τα σύνορά της με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και δορυφόρους.
23.000 πέθαναν προσπαθώντας να φθάσουν στην Ευρώπη
Το μόνο που δεν καταγράφει η Frontex είναι πόσοι πεθαίνουν στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Μια ομάδα ευρωπαίων δημοσιογράφων υπολόγισε ότι 23.000 άτομα έχασαν την ζωή τους προσπαθώντας να φθάσουν στην Ευρώπη τα τελευταία 14 χρόνια.
Στην Ελλάδα, οι πρόσφυγες καταγγέλλουν κακοποίηση από τους λιμενικούς. Στην Ουγγαρία χορηγούνται συστηματικά ηρεμιστικά για να παραμένουν ήρεμοι οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα προσφύγων. Μαροκινοί στρατιώτες κακομεταχειρίζονται τους μετανάστες που κατασκηνώνουν στα σύνορα με την Ισπανία.
Η Frontex σχεδόν ποτέ δεν αναμειγνύεται σ' αυτές τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων όμως σχεδόν όλες συμβαίνουν εντός της δικαιοδοσίας της.
Στις 19 Ιανουαρίου, βάρκα που μετέφερε πρόσφυγες βούλιαξε κοντά στο Φαρμακονήσι προκαλώντας τον πνιγμό 12 παιδιών και γυναικών μπροστά στα μάτια της ελληνικής ακτοφυλακής. Τουλάχιστον επτά μετανάστες πνίγηκαν σε παρόμοιο συμβάν τον Μάρτιο, έξι τον Απρίλιο και τουλάχιστον 22 τον Μάιο.
Αυτά αποτελούν άμεση επίπτωση της προσπάθειας της Frontex να σφραγίσει τα χερσαία σύνορα (μεταλλικοί φράχτες, επιπλέον συνοριοφύλακες κ.ά.). Όλο και περισσότεροι πρόσφυγες επιλέγουν την θαλάσσια οδό. Τουλάχιστον 218 άτομα πνίγηκαν στο Αιγαίο μεταξύ Αυγούστου 2012 και Ιουλίου 2014. Σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ελληνική ακτοφυλακή απώθησε μερικούς από αυτούς στην ανοιχτή θάλασσα όπου πνίγηκαν.
«Καιρός να αρχίσει να προστατεύει και τους ανθρώπους»
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να εξετάζουν την κατάσταση κάθε πρόσφυγα. Αλλά χώρες όπως η Ισπανία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα αγνοούν συστηματικά αυτό τον κανόνα. Μέσω των παράνομων «απωθήσεων», τους επιστρέφουν στις γειτονικές χώρες.
Σε μια συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας τον Δεκέμβριο, η Άγκυρα δέχθηκε να παίρνει πίσω τους πρόσφυγες που προσπάθησαν να περάσουν στην ΕΕ μέσω Τουρκίας με αντάλλαγμα την προοπτική της κατάργησης της βίζας Σένγκεν για τους τούρκους πολίτες.
Το πέρασμα μεταξύ των τουρκικών ακτών και των ελληνικών νησιών έχει μετατραπεί σε ζώνη πολέμου. Σύμφωνα με τη Frontex, το 2013 περίπου 24.800 μετανάστες προσπάθησαν να περάσουν παράνομα, κυρίως μέσω θαλάσσης, και ένας στρατός από Τούρκους, Έλληνες και άλλους ευρωπαίους λιμενικούς αναπτύχθηκε για να τους αναχαιτίσει.
«Η ΕΕ ενθαρρύνει την κακομεταχείριση των μεταναστών. Την τελευταία τριετία, έχει δώσει στην Ελλάδα 12 εκατ. ευρώ για την φροντίδα των μεταναστών. Το ίδιο διάστημα, πλήρωσε 228 εκατ. ευρώ για να ασφαλίσει τα ελληνικά σύνορα. Μέχρι σήμερα η ΕΕ έχει προστατεύσει τα σύνορά της. Καιρός να αρχίσει να προστατεύει και τους ανθρώπους», καταλήγει το γερμανικό περιοδικό.
